From the book “ILL MET BY MOONLIGHT” of Stanley Moss (Patrick Leigh Fermor and Stanley were in charge of the abduct of General

Things have suddenly cleared up a lot.

The night before last (May 7) we left our hideout at Yerakari and completed the easy march to Patsos in quick time, arriving at our destination before midnight – this, despite the fact that the mule which had been brought for the General was so lame that we had to leave it behind. The General was obliged to complete the journey on foot, but he marched very well and slowed us up scarcely at all. It seems that this mountain air is getting him into fine trim!.

We are now hiding in a delightful spot which is about a quarter of a mile from Patsos. We sleep in a stone-walled hut which has been built against the base of a steep cliff, so with trees on three sides and the cliff behind us we could not have found a more sheltered position.

. . .

The dinner was excellent. We are being cared for by a charming family which, though very poor, gives us everything it has. The father (Efthimios G. Harokopos) is a fine, old-fashioned Cretan type, and he tell us that since the German occupation he has looked after more than sixty British and Colonial stragglers who were hiding from the enemy. His young daughter is a sweet-looking girl whose face has the appearance of a delicate waxen mask – a look of L’inconnue de la Seine – and altogether she is possessed of a natural grace and charm which is all too rare among the island’s women folk. She goes bare-armed, bare-legged, and wears a one piece canvas dress, and her hair is arranged in two long plaits. It is quite possible, I suppose, that she is only about twelve years old, and perhaps it would be best not to think of her as she will be in ten years’ time. Her brother, Iorgi by name, is a handsome young man with a quiet manner and Biblical face. He speaks a little English, and has told me that he would like to go with us to Cairo. We may take him along if there’s room on board.

. . .

We have been so well looked after at this hideout that this afternoon we decided to give the family a present of gold (for we knew that its wealth consisted of little more than some goats and a few olive-trees); so Paddy (Patrick Leigh Fermor) called the old father aside. He reminded him that we were in all probability going to take his only son, Iorgi, with us to Egypt, and therefore there would be no one left to help with the work at home. So, Paddy continued, would he accept the hopelessly inadequate gift of a few sovereigns in exchange of his son? But the old man – as well we might have guessed – merely shook his head, thanked us for our kind thought, and politely refused. We did not press him.

The General, who had been watching this scene with interest, was most impressed by the old man’s refusal, and he said as much to Paddy and me. It is a fact that as each day goes by and he meets more Cretans he is becoming more and more aware of their affection and self-sacrifice towards us. I don’t believe that he ever realized before how much the German are hated on the island, and how popular by comparison – despite let-downs and reversals – are the British.

Some food now, then on to Photeinou.

Τα πράγματα δείχνουν να ξεκαθαρίζουν.

Το προχθεσινό βράδυ (7 Μάη) φύγαμε από την κρυψώνα μας στο Γερακάρη και περπατώντας φτάσαμε σύντομα στην Πατσό πριν τα μεσάνυχτα – κι αυτό παρά το γεγονός ότι το μουλάρι που είχαν φέρει για το στρατηγό ήταν τόσο αδύναμο που χρειάστηκε να το αφήσουμε πίσω. Ο στρατηγός αναγκάστηκε να περπατήσει, και περπάτησε μια χαρά χωρίς να μας καθυστερεί. Φαίνεται πως ο αέρας τούτου του βουνού τον ανανεώνει.

Κρυβόμαστε τώρα σε ένα θαυμάσιο μέρος που απέχει κάπου τετρακόσια μέτρα από την Πατσό. Κοιμόμαστε σε ένα πετρόχτιστο καταφύγιο φτιαγμένο στη ρίζα ενός απότομου γκρεμού. Με δέντρα στις τρεις πλευρές και ένα μεγάλο βράχο πίσω μας δεν θα μπορούσαμε να βρούμε πιο προφυλαγμένη τοποθεσία.

. . .

Το φαγητό ήταν εξαιρετικό. Μας φροντίζει μια χαριτωμένη οικογένεια, που, αν και πολύ φτωχή, μας προσφέρει κάθε τι που έχει. Ο πατέρας (Ευθύμιος Γεωργίου Χαροκόπος) είναι ένας ωραίος Κρητικός του παλιού-τύπου, και μας λέει ότι από την αρχή της Γερμανικής κατοχής έχει φροντίσει περισσότερους από εξήντα κυνηγημένους στρατιωτικούς, από τη Βρετανία και τις αποικίες της, που κρύβονταν από τον εχθρό. Η νεαρή κόρη του είναι ένα όμορφο κορίτσι με πρόσωπο σαν λεπτοδουλεμένη κέρινη μάσκα – μια μορφή σαν της «άγνωστης του Seine» – και συνολικά διακατέχεται από τέτοια φυσική χάρη και γλύκα που σπάνια απαντάται στις ντόπιες γυναίκες. Πάει ξεμανίκωτη, ξυπόλυτη και φορά ένα μονοκόμματο φόρεμα, με τα μαλλιά της φτιαγμένα σε δυο μακριές πλεξούδες. Είναι πολύ πιθανό, υποθέτω, πως είναι μόνο γύρω στα δώδεκά της χρόνια, και καλό θα ήτανε να μη σκέφτομαι το πως θα δείχνει σε δέκα χρόνια από τώρα. Ο αδερφός της, που τον λένε Γιώργη, είναι ένας όμορφος νεαρός με ήσυχους τρόπους και βιβλική φυσιογνωμία. Ξέρει λίγα Αγγλικά και μου έχει πει πως θα ήθελε να έρθει μαζί μας στην Αίγυπτο. Θα τον πάρουμε αν έχει χώρο το μέσο διαφυγής.

. . .

Μας περιποιήθηκαν τόσο καλά σε αυτή την κρυψώνα που το απόγεμα αποφασίσαμε να κάνουμε στην οικογένεια ένα χρηματικό δώρο (μιας και ξέραμε ότι όλη τους η περιουσία ήταν κάτι περισσότερο από λίγα κατσίκια και μερικά ελαιόδενδρα). Ετσι ο Πάντυ (Πάτρικ Λη Φέρμορ) κάλεσε το γερο-πατέρα παράμερα. Του θύμισε ότι πιθανότατα θα παίρναμε το μοναδικό του γιο, το Γιώργη, μαζί μας στην Αίγυπτο, κι έτσι δε θα έμενε κανείς να τον βοηθά. Θα δεχόταν, τον παρακάλεσε ο Πάντυ, αυτό το απελπιστικά μικρής αξίας δώρο των λίγων λιρών σε «αντάλλαγμα» του γιου του;

Μα ο γέρος – όπως ίσως να είχαμε προβλέψει – απλά κίνησε το κεφάλι του, μας ευχαρίστησε για τη σκέψη μας, και ευγενικά αρνήθηκε. Δεν τον πιέσαμε.

Ο Στρατηγός, που παρατηρούσε αυτή τη σκηνή με ενδιαφέρον, εντυπωσιάστηκε εξαιρετικά από την άρνηση του γέρο-άντρα, και είπε κάμποσα γι αυτό σε μένα και τον Πάντυ. Είναι γεγονός πως καθώς περνούν οι μέρες και συναντά κι άλλους Κρητικούς, συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο τη συμπάθειά τους και την αυτοθυσία τους για εμάς. Δεν πιστεύω ότι είχε καταλάβει μέχρι τώρα πόσο πολύ μισητοί είναι οι Γερμανοί στο νησί, και πόσο δημοφιλείς – σε σύγκριση –, παρά τις απογοητεύσεις και τα προβλήματα, είναι οι Βρετανοί.

Λίγο φαγητό, και συνεχίζουμε για Φωτεινού.